0
0
No dobra, ten cały Public Register of Authentic Documents Online (czyli w skrocie PRADO) to taka oficjalna baza gdzie opisuja najwazniejsze cechy zabezpieczeń dokumentow tozsamosciowych i podroznych. Chodzi o te, co wydają je panstwa UE, Islandia, Norwegia i Szwajcaria. Jak zrozumiesz te trzy glowne kategorie – A (paszporty), B (dowody), i F (prawka) – to latwo ogarniesz temat dokumenty kolekcjonerskie i sam sprawdzisz, czy Twoje sa prawdziwe czy nie.
Co to za kategorie w PRADO – szybko i na temat
W PRADO podzielili dokumenty na rozne grupy wg. typu i do czego sluza:
- A – Paszporty
(Mozesz zobaczyc przyklady tutaj: PRADO – Dokumenty POL/A) - B – Dowody osobiste / karty identyfikacyjne
(Przyklady znajdziesz tu: PRADO – Dokumenty POL/B) - F – Prawa jazdy
(Mozesz zobaczyc je tutaj: PRADO – Dokumenty POL/F)
Kategoria A – Paszporty i te ich bajery
Kumpel mi kiedys powiedzial, ze paszporty (te z kategorii A) to jakby gratka dla zbieraczy. I chyba cos w tym jest! Mają pelno fajnych zabezpieczeń, ktore zmieniali przez lata, i dlatego sa tez cenne jako pamiątki z roznych czasow.
Co tam ciekawego jest w tych paszportach:
Te najnowsze mają rozne takie zabezpieczenia zeby nikt ich nie podrabil:
- Taki malutki druk co widac go tylko przez lupe – czesto daja tam kawalki konstytucji albo hymnu
- Hologramy co inaczej wyglądają jak się na nie patrzy pod róznym kątem – zmieniaja kolory i w ogole
- Jakies wlokna co swiecą pod lampą UV na rozne kolory
- Wypukle elementy co mozna je wyczuc palcami, najbardziej na tych stronach z danymi
- Specjalny papier, ma znaki wodne i w ogole
- Numerki stron podziurkowane laserem
Dla kolekcjonerow najfajniejsze sa paszporty z czasow gdy sie zmienial ustrój, bo te zabezpieczenia w nich pokazuja jak sie zmienial system. Mozesz poczytac wiecej w PRADO, a Wikipedia tez cos tam ma:
Kategoria B – Dowody osobiste i jak sie zmienialy
No dowody (z kategorii B) to chyba najbardziej sie pozmienialy ze wszystkich papierow panstwowych. Najpierw byly takie ksiazeczki papierowe, a teraz mamy plastikowe karty z chipami.
Jak ktos zbiera te kategorii B, to ma jakby cala historie technologi i polityki w jednym miejscu. Te najnowsze dowody maja rozne takie bajerki:
- Chipy RFID co trzymają dane biometryczne – znaczy jak wygladasz i takie tam
- Jakies skomplikowane hologramy z kilku warstw co robia dziwne efekty
- Chemiczne zabezpieczenia – jak ktos chce grzebac w dokumencie, to reagujo i widac zmiany
- Malutkie napisy z przepisami albo kawałkami konstytucji, co bez lupy nie przeczytasz
- Takie obrazki co zmieniają kolor jak nimi ruszasz (jakis tam OVI sie to nazywa fancy)
- Tło z takimi skomplikowanymi wzorkami co zaden falszerz nie da rady ich podobic
Najlepsze dla zbieraczy są te dowody z czasow PRL i z poczatku lat 90tych, bo wtedy sie duzo dzialo w Polsce. A jakby ktos chcial wiedziec, to jest jakies tam rozporzadzenie EU co mowi o zabezpieczeniach:
Kategoria F – Prawka jako takie okno na historie motoryzcji
Prawko (kategoria F) to taki dokument co motoryzacyjni pasjonaci najbardziej lubia. Jak sie zmieniało ich wyglądanie, to nie tylko chodziło o nowe zabezpieczenia, ale tez o nowe przepisy drogowe i kategorie pojazdów.
Co tam mozna wyczytac z rożnych formatow prawek:
Prawka w krajach Europy wygladały rozne przed tym jak UE wszystko ustandaryzowala, więc dla zbieraczy to ciekawe rzeczy:
- Takie ksiazeczkowe – najstarsze, z lat 50-80 XX wieku
- Jak karta kredytowa – zaczeli je wprowadzac od lat 90
- Rozne kolory kategorii – to sie zmienialo razem z miedzynarodowymi przepisami
Nawet jak kazdy kraj mial inne prawko, to w PRADO opisali takie wspolne cechy: jakies tam laminaty z warstw, mikrodruki i elementy co sie zmieniaja optycznie. Dla zbieraczy najlepsze sa stare prawka z kategoriami, ktorych już nie ma (jak te stare A1, B1 w Polsce zanim przyszła UE ze swoimi pomyslami).
Jak chcesz sie wiecej dowiedziec o technicznej stronie, to zerknij na dokument ICAO Doc 9303:
Studium przypadku – odkrycie fałszerstwa dzięki PRADO
Anna Nowak z Krakowa od ponad dziesięciu lat kolekcjonuje dokumenty sprzed lat. Na jednej z aukcji internetowych trafiła na rzadkie prawo jazdy z 1985 roku, wystawione w niezwykle atrakcyjnej cenie. Przed zakupem postanowiła jednak zweryfikować jego autentycznośc.
Dzieki bazie PRADO porownała charakterystyczne elementy dokumentu z opisem zabezpieczeń w kategorii F. Zauważyła, że hologram na oferowanym dokumencie ma inny wzór niz oryginalny, a czcionka numerow seryjnych różni się od wzorcowej. Dzięki tej analizie uniknęła zakupu fałszywki i zgłosiła oferte do odpowiednich sluzb.
Ten przypadek pokazuje, jak ważne dla kolekcjonerów jest korzystanie z oficjalnych źródeł wiedzy o dokumenty kolekcjonerskie. Dzięki nim można nie tylko uniknać oszustw, ale również samemu stać sie ekspertem w dziedzinie dokumentow.
Jak rozpoznać wartościowy dokument kolekcjonerski?
Dla początkujacych kolekcjonerów kluczowe znaczenie ma umiejetnosc rozpoznawania wartościowych okazów. Oto czynniki, które wpływają na wartość kolekcjonerska dokumentów:
- Rzadkość występowania – dokumenty wydawane przez krotki okres lub w małej ilości
- Stan zachowania – im lepszy stan, tym wyzsza wartość
- Kompletność – dokumenty z zachowanymi wszystkimi stronami i wkładkami
- Historia – dokumenty należące do znanych osób lub wydane w historycznie ważnych momentach
- Błędy produkcyjne – dokumenty z fabrycznymi błędami w zabezpieczeniach
- Okres historyczny – szczególnie cenne sa dokumenty z okresów przejściowych (np. koniec PRL, początek III RP)
FAQ – co ludzie najczesciej pytają o te kolekcjonerskie dokumenty
P: Jaka jest roznica miedzy PRADO a archiwami historycznymi?
O: No PRADO to glownie nowe dokumenty i ich zabezpieczenia, a jak szukasz staroci, to lepiej iść do archiwum panstwowego. PRADO bardziej patrzy na techniczne sprawy, a nie na historie.
P: Czy wszystkie kraje w UE dają pelne opisy?
O: Niby tak, ale kazdy daje troche inna ilosc info – niektore szczegóły trzymaja tylko w jakims wewnetrznym systemie Expert FADO. Dla ciebie jako zbieracza to znaczy, ze czasem trudno sie dowiedziec o niektorych bajerach w dokumentach.
P: Jak legalnie zbierac panstowe dokumenty?
O: Najlepiej zbieraj takie co je uniewaznili albo wycofali, albo specjalne wydania dla kolekcjonerow. Jak masz aktualne, kradzione albo podrobione, to mozesz miec problemy z policja!
P: Co jeszcze oprocz kategorii A, B i F jest fajne dla kolekcjonerow?
O: Fajne sa tez ksiazeczki wojskowe, legitymacje roznych sluzb, papiery od zabytkowych pojazdow albo certyfikaty bezpieczenstwa z czasow zimnej wojny.
Na koniec
Jak juz znasz te kategorie A, B i F z PRADO, to latwo sprawdzisz swoje prawo jazdy kolekcjonerskie. Ta baza to mega zrodlo wiedzy dla poczatkujacych i takich co juz dluzej zbieraja. Dzieki niej nie tylko unikniesz kupowania falszywek, ale tez docenisz jaki kunszt i technologie wkladali w robienie tych oryginalnych dokumentow.
